AudiogidsCasa Fernando Pessoa

In een groene wijk van Lissabon staat Casa Fernando Pessoa, een bruisend cultureel centrum dat is gewijd aan een van de invloedrijkste Portugese dichters uit de twintigste eeuw: Fernando Pessoa. Achter de karakteristieke lichte gevel bewaart het gebouw decennialange literaire geschiedenis. Door de hoge ramen stroomt het zonlicht naar binnen en verlicht zachtjes de boekenrekken, handgeschreven aantekeningen en zelfs de karakteristieke hoed en bril van de dichter.

Sepp Wejwar

Deze plek is meer dan een museum. Het was ook de laatste woning van Pessoa. Hij woonde hier vanaf het begin van de jaren twintig tot enkele dagen voor zijn overlijden in het midden van de jaren dertig. Na jaren van verwaarlozing werd het huis eind jaren tachtig gekocht en gerenoveerd door de gemeente Lissabon. De historische gevel, de stenen trap en twee originele kamers zijn daarbij behouden. Casa Fernando Pessoa combineert nu die bewaarde elementen met eigentijds design. Het pand heeft lichte hellingbanen, open gangen en knusse leeshoekjes die uitnodigen tot lezen.

Rui Pedro da Costa Tirá

Bezoekers beleven het verhaal van Pessoa op drie thematische verdiepingen. De eerste verdieping staat in het teken van zijn speelse gebruik van ‘heteroniemen’, dat wil zeggen fictieve dichters die Pessoa zelf ontwierp, elk met een eigen stem en levensverhaal. Creatieve portretten en kunstwerken sieren de muren. Onder hen hangt het beroemde schilderij waarop Pessoa het avant-gardetijdschrift Orpheu leest. Deze presentatie werpt licht op het levendige artistieke milieu van Lissabon in die tijd.

Het hart van het gebouw is de centrale kluis. Daar bevindt zich het grootste deel van Pessoa’s privébibliotheek. Dit is een ware schatkamer van werken die hij al sinds zijn jeugd verzamelde. Vaak zijn de boeken vol met zijn eigen notities en overdenkingen. Vlakbij nodigt de openbare bibliotheek in het huis bezoekers uit om te bladeren door wereldpoëzie of nieuwe vertalingen van Pessoa’s krachtige verzen te ontdekken.

Het appartement op de eerste verdieping is met zorg gereconstrueerd. Je vindt er Pessoa’s originele bureau, persoonlijke brieven en dagelijkse voorwerpen. Die roepen de ingetogen ritmes op van zijn leven in Lissabon. Elk object verwijst naar een aspect van zijn geschiedenis. Denk bijvoorbeeld aan zijn jeugdjaren in Zuid-Afrika, zijn literaire experimenten en de levendige discussies in cafés die hebben bijgedragen aan de vorming van de moderne Portugese literatuur.

Casa Fernando Pessoa is veel meer dan een bewaard huis. Er vinden levendige poëzie-avonden, lezingen en artistieke evenementen plaats die liefhebbers van boeken uit de hele wereld én uit de buurt samenbrengen. De indeling is gastvrij en toegankelijk, met als doel om poëzie—en Pessoa’s grensverleggende geest—voor iedereen open te stellen. Dankzij persoonlijke aandenkens, zeldzame eerste uitgaven en het speelse karakter van zijn vele alter ego’s worden bezoekers meegezogen in Pessoa’s universum. Dat is een kleurrijke mozaïek van stemmen die de literatuur blijvend heeft veranderd.